Opis dzieła | Jan Stanisławski, „Przed zmierzchem”, olej, tektura

„Postać okazała, jak przysłowiowy szlachcic z Podola lub Ukrainy, twarz pełna i wesoła, ruchy swobodne – oto Stanisławski.” Tak o Janie Stanisławskim (1860–1907) pisał na łamach „Tygodnika Ilustrowanego” Jan Zakrzewski, nie mogąc się jednocześnie nadziwić temu, że mężczyzna o tak „rozrosłej” posturze maluje nie tyle obrazy, ile raczej obrazki (ze

Continue reading

Opis dzieła | Jerzy Tchórzewski, „Zima”, 1981

To rzadki przypadek, nawet w skali światowej, by artysta, który zajmuje się malarstwem, z powodzeniem uprawiał również poezję. A tak właśnie jest w przypadku Jerzego Tchórzewskiego (1928–1999), który uchodzi za jednego z ważniejszych reprezentantów na arenie sztuki polskiej drugiej połowy XX wieku. Malarstwo i poezja to jednak nie jedyne dziedziny,

Continue reading

Opis dzieła | Karol Hiller, „Kompozycja heliograficzna”

W 1921 roku do Łodzi, po wielu latach nieobecności w tym mieście, tym razem na stałe, przybył Karol Hiller – młody, nieznany wówczas szerszej publiczności artysta. Jego rodzina przyjechała do stolicy rodzimego włókiennictwa z terenów Dolnego Śląska. Wraz z upływem czasu Hillerowie, którzy mieli niemieckie pochodzenie, ulegli spolonizowaniu. Karol, podobnie

Continue reading

Opis dzieła | Witold Wojtkiewicz, szkic do obrazu „Wezwanie (Hołd)”, z cyklu „Ceremonie III”, 1908

„Pod drzewem siedzi nadąsana dziewczynka w białej sukience. Podparłszy obu łokciami głowę na kolanach, nie widzi nawet poselstwa (…)” – tak krytyk literacki Antoni Potocki opisywał fragment Wezwania, będącego jedną z prac Witolda Wojtkiewicza, która powstała w rok przed śmiercią artysty. Hołd (druga nazwa dzieła) w rzeczywistości pełnił rolę szkicu

Continue reading

Opis dzieła | Mieczysław Janikowski, „Kompozycja 74”, ok. 1967, olej na płótnie

Czy sztukę abstrakcyjną da się polubić, a co ważniejsze – czy da się ją zrozumieć? Tak, zdecydowanie tak. Pod warunkiem jednak, iż naszym przewodnikiem w tej materii będzie Mieczysław Tadeusz Janikowski i jego twórczość. Mimo że malarz ten uchodzi za jednego z najwybitniejszych polskich abstrakcjonistów, początki jego działalności artystycznej wcale

Continue reading

Opis dzieła | Albrecht Dürer, „Ukrzyżowanie”, drzeworyt

Albrecht Dürer, jeden z najwybitniejszych artystów niemieckiego renesansu, początkowo miał zostać złotnikiem. Ale zwyciężyło zamiłowanie do sztuki oraz wielka potrzeba zaspokojenia ambicji w kwestii władania własnymi mocami kreacyjnymi. W efekcie Dürer przeszedł do historii jako malarz, grafik oraz teoretyk sztuki. Cechy złotnika, takie jak cierpliwość, dokładność, umiejętność przewidywania efektu końcowego,

Continue reading

Opis dzieła | Roman Kramsztyk, „Portret żony artysty”, przed 1926

„Ja robię tylko prawdziwe oryginalne Kramsztyki. Kramsztyki nieoryginalne znajdzie Pani u innych malarzy”. Słowa wypowiedziane przez Romana Kramsztyka do jednej ze swych klientek mogłyby uchodzić za uosobienie arogancji i nadmiernej pewności siebie. Proszę jednak nie ulegać zbyt pochopnym wnioskom. Malarz, mimo ogromnej kultury malarskiej, jaką posiadał, mówił o sobie skromnie,

Continue reading

Opis dzieła | Jacek Malczewski, „Zaloty”, 1878

Zaloty autorstwa Jacka Malczewskiego to zaledwie kilkudziesięciocentymetrowy (29 × 23 cm) obraz, będący jednym z tych, które współtworzą bogatą i różnorodną kolekcję sztuki Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Mimo skromnych rozmiarów przedstawienie cechuje spora oryginalność, zwłaszcza w odniesieniu do pozostałej twórczości Jacka Malczewskiego. Na czy polega zatem niezwykłość owego malowidła? Po

Continue reading

Opis dzieła | Kazimierz Mikulski, „Małe okrucieństwa”, 1958

Zdawać by się mogło, że rok 1958 był taki jak inne. Nic bardziej mylnego! Okazuje się bowiem, że to czas, w którym wydarzyło się wiele interesujących rzeczy. W Strasburgu po raz pierwszy obradowało Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne (cztery lata później przekształcone w Parlament Europejski), Władysław Gomułka ogłosił plan budowy tysiąca szkół

Continue reading

Ignacy Pieńkowski, „Chryzantemy w dzbanie”, ok. 1907

Ciekawe życie, interesująca osobowość czy popularność na co dzień nie zawsze dają gwarancję trwałego istnienia w świadomości zbiorowej. Do grona artystów, z którymi los nie obszedł się zbyt łaskawie, należy również Ignacy Pieńkowski. Znamiennym pozostaje fakt, iż w czasie gdy artysta tworzył, jego sztuka spotykała się z dużym zainteresowaniem ze

Continue reading

Chrystian Breslauer, „Pejzaż znad Niemna”, 1839

Istotną rolę w kształtowaniu rodzimego malarstwa pejzażowego odegrał Chrystian Breslauer (1802–1882) – adept Akademii Sztuk Pięknych w Düsseldorfie, słynącej ze starannie wypracowanych zasad malarstwa krajobrazowego. Breslauer łączył w swojej twórczości wnikliwą obserwację natury, popartą studiami plenerowymi, z tendencją do idealizującego uogólnienia oraz uporządkowania kompozycji. Zgodnie z wymogami pejzażu romantycznego artysta

Continue reading

Włodzimierz Tetmajer „Obieranie ziemniaków”, 1895

Fascynacja wsią, pojmowaną jako ostoja ponadczasowych wartości, dających – w pewnym skrócie myślowym – świadectwo tzw. polskości, bodaj najpełniej ujawniła się w życiu i twórczości Włodzimierza Tetmajera (1861–1923) – młodopolskiego malarza, projektanta, scenografa, ilustratora, poety, pisarza, działacza politycznego czy wreszcie społecznika. I choć dziś przyrodniego brata Kazimierza Przerwy-Tetmajera kojarzymy głównie

Continue reading

Aleksander Świeszewski, „Jezioro w górach”, 1874

Czy ktoś z Państwa kiedykolwiek zastanawiał się nad tym, co może łączyć tak wyrafinowaną dziedzinę jak sztuka z… papeterią? Zanim zaczęto korzystać z telefonów, faksów, maili czy też internetowych komunikatorów, funkcję najbardziej rozpowszechnionego nośnika informacji pełniły listy. Tak było choćby w XIX wieku. Wielu zatem decydowało się na zakup zestawu

Continue reading

Józef Brandt, „Wesele kozackie”

Będzie to rzecz o malarzu, który „nie ma sobie równego w odtwarzaniu stepów i koni, zdziczałych dusz stepowych i krwawych scen, które się rozegrały dawniej na onych pobojowiskach”. Kogo miał na myśli Henryk Sienkiewicz, pisząc te słowa? Oczywiście Józefa Brandta (1841–1915). Pisarz musiał być pod wrażeniem jego malarstwa, skoro obdarzył

Continue reading

Olga Boznańska, „Dziewczynka przy oknie”, ok. 1890

„Żywy człowiek jest dla mnie zawsze ciekawszy aniżeli te wszystkie kombinowane książki i karafki…” To artystyczne motto jednej z najwybitniejszych polskich malarek – Olgi Boznańskiej (1865–1940). Krytyk i artysta Jerzy Wolff, świadom tego, jak wielką rolę w dziejach sztuki europejskiej odegrało malarstwo francuskie, tak wypowiedział się o Polce: „(…) nie

Continue reading

Julian Fałat, „Kościół w Mikuszowicach”, 1911

Czy ktoś z Państwa podczas pobytu w Bielsku-Białej miał okazję gościć w Mikuszowicach, a konkretnie: Mikuszowicach Krakowskich, będących wraz z Mikuszowicami Śląskimi jedną z dzielnic miasta? Ktoś mógłby zapytać, skąd zainteresowanie tym właśnie miejscem. Otóż stąd, że w Mikuszowicach, leżących dawniej na granicy dwóch księstw, znajduje się kościół pod wezwaniem

Continue reading