Siedmioramienna menora na niebieskim tle. Grafika do podcastu historycznego w ramach projektu "Ślad pokoleń"

Podcast historyczny „Zrobisz też świecznik ze szczerego złota… Siedmioramienny świecznik i jego symbolika”

Menora jest jednym z najstarszych i najbardziej rozpoznawalnych symboli żydowskiej sztuki kultowej. Jej wizerunek wykorzystano w herbie Izraela. Obecnie wzór menory stanowi jej wyobrażenie umieszczone na Łuku Tytusa w Rzymie. Świeczniki siedmioramienne są bogato zdobione ornamentami, najczęściej spotyka się metalowe, czasem ceramiczne czy drewniane. Kształt menory przywołuje na myśl wiele

Continue reading
Mozaika odkryta w ruinach starożytnej willi rzymskiej niedaleko miasta Lepcis Magna na wybrzeżu współczesnej Libii z przedstawioną sceną połowu ryb m.in. przy użyciu wędki.

Ciekawostki archeologiczne z okazji Dnia Wędkarza

Zastanawialiście się kiedyś, od jak dawna ludzie jadają ryby? Jeden z najstarszych śladów, sprzed ok. 140 tys. lat, prowadzi do południowoafrykańskiej jaskini Blombos Cave. Znaleziono tam szczątki tuńczyków, ale nie wiadomo, czy ryby zostały złowione, czy ludzie zamieszkujący jaskinię nie skorzystali jednak z gotowego dania w postaci tuńczyka wyrzuconego na

Continue reading

Opis dzieła: Roman Kramsztyk, „Portret żony artysty”

Słowa wypowiedziane przez Romana Kramsztyka do jednej ze swych klientek mogłyby uchodzić za uosobienie arogancji i nadmiernej pewności siebie: Ja robię tylko prawdziwe oryginalne Kramsztyki. Kramsztyki nieoryginalne znajdzie Pani u innych malarzy. Proszę jednak nie ulegać zbyt pochopnym wnioskom. Malarz, mimo ogromnej kultury malarskiej, jaką posiadał, mówił o sobie skromnie,

Continue reading
Grafika wektorowa podcastu historycznego do projektu "Ślad pokoleń". Na plakacie balsaminka czyli liturgiczne naczynie żydowskie w postaci puszki, ze zdobieniami, które służy do przechowywania wonnych przypraw korzennych i ziół. Niebieskie litery na białym tle.

Podcast historyczny „Balsaminka. Czas hawdali”

Balsaminka – liturgiczne naczynie żydowskie w postaci puszki, ze zdobieniami, które służy do przechowywania wonnych przypraw korzennych i ziół, m.in. goździków, imbiru, muszkatu, ziela angielskiego z mirtem czy płatków róż. Najstarsze zachowane informacje o naczyniach na wonności pochodzą z XII wieku. Balsaminki wykorzystuje się w trakcie hawdali – modlitwy, która

Continue reading
Grafika do podcastu historycznego projektu "Ślad pokoleń". Niebieskie litery i fragment pieczęci z gwiazdą Dawida i słowem "kosher" w kolorze niebieskim.

Podcast historyczny „Czy ten produkt jest koszerny? Przepis na chałę”

Koszerność – pojęcie odnoszące się do reguł obowiązujących w prawie żydowskim, które określają, jakie produkty są dozwolone do spożycia. Słowo koszerny określa także warunki, w jakich produkty te powinny być przygotowywane czy produkowane i spożywane. Zasady koszerności wywodzą się z Tory. Dawniej, kiedy posiłki przygotowywano w domach można było mieć

Continue reading
Mężczyzna całujący kobietę w policzek. Kobieta stoi z wodzie podczas czerpania wody. Obraz Jacka Malczewskiego "Zaloty", olej na tekturze, rok 1878.

Opis dzieła: Jacek Malczewski, „Zaloty”, 1878

Zaloty autorstwa Jacka Malczewskiego to zaledwie kilkudziesięciocentymetrowy (29 × 23 cm) obraz, będący jednym z tych, które współtworzą bogatą i różnorodną kolekcję sztuki Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Mimo skromnych rozmiarów przedstawienie cechuje spora oryginalność, zwłaszcza w odniesieniu do pozostałej twórczości Jacka Malczewskiego. Na czy polega zatem niezwykłość owego malowidła? Po

Continue reading
Grafika do podcastu historycznego w ramach cyklu "Ślad pokoleń". Tytuł: "Wykluczeni Sara, Israel i "noc kryształowa"

Podcast historyczny „Wykluczeni. Sara, Israel i »noc kryształowa«”

Antysemityzm nie był w Niemczech zjawiskiem nowym. O ile przed dojściem do władzy Adolfa Hitlera w 1933 roku opierał się on na wrogości wobec Żydów jako konkurencji ekonomicznej i miał podłoże we frustracji społecznej, spowodowanej klęską Niemiec podczas I wojny światowej, o tyle w latach 30. stał się filarem polityki

Continue reading
Kobieta wpatrująca się w nanizanego na nitkę chrabąszcza. Obraz Kazimierza Mikulskiego "Małe okrucieństwa", olej na płótnie, 1958 rok.

Opis dzieła: Kazimierz Mikulski, „Małe okrucieństwa”, 1958

Zdawać by się mogło, że rok 1958 był taki jak inne. Nic bardziej mylnego! Okazuje się bowiem, że to czas, w którym wydarzyło się wiele interesujących rzeczy. W Strasburgu po raz pierwszy obradowało Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne (cztery lata później przekształcone w Parlament Europejski), Władysław Gomułka ogłosił plan budowy tysiąca szkół

Continue reading
Grafika do podcastu historycznego w ramach cyklu "Ślad pokoleń". Niebieskie litery na białym tle. Zdjęcie bohatera, którym jest Menachem Baruch March. Jeniec brytyjski nr 4573.

Podcast historyczny „Menachem Baruch March. Jeniec brytyjski nr 4573”

Wojna – czas chaosu, niepokojów, ludzkich dramatów… W latach II wojny światowej władze niemieckie zakładały, że Górny Śląsk poprzez maksymalne zaangażowanie istniejącej infrastruktury przemysłowej wzmocni niemiecki potencjał gospodarczy. Do prac ponad siły włączano m.in. jeńców wojennych, osadzonych w stalagach Lamsdorf i Teschen. Obydwu obozom macierzystym podlegało ponad 2,5 tys. komand

Continue reading
Grafika do podcastu historycznego w ramach projektu "Ślad pokoleń". Niebieskie litery na białym tle z napisem "Gdy kurtyna idzie w górę. O kulturze żydowskiej w kilku aktach". Na grafice fragment afisza teatralnego pt. "Akt ślubny"

Podcast historyczny „Gdy kurtyna idzie w górę. O kulturze żydowskiej w kilku aktach”

Milknie gwar, a kurtyna idzie w górę… Wszystko dla widza. Związki pomiędzy teatrem żydowskim, sceną a Bytomiem sięgają początków XX wieku i niebywale odważnej inicjatywy bytomskiego przedsiębiorcy i bankiera, która posłużyć miała nie tylko społeczności żydowskiej. Franz Landsberger (1953–1925) był człowiekiem instytucją, zaangażowanym na wielu polach. Poza pracą i rozlicznymi

Continue reading
Grafika do podcastu historycznego w ramach projektu "Ślad pokoleń". Wyszywana niebieską nicią gwiazda Dawida na jasnym płótnie. Na białym tle niebieskie litery tytułu "Gwiazda Dawida. O spotkaniu Rolfa Kralovitza, Isaaca Meiera Barfelda o Markusa Boroschka".

Podcast historyczny „Gwiazda Dawida. O spotkaniu Rolfa Kralovitza, Isaaca Meiera Bartfelda i Markusa Boroschka”

Zapraszamy do wysłuchania siódmego nagrania z serii podcastów historycznych pt. „Gwiazda Dawida. O spotkaniu Rolfa Kralovitza, Isaaca Meiera Bartfelda i Markusa Boroschka”. W maju 1940 roku Centralny Urząd ds. Żydów (Zentrale Dienststelle für Juden), podlegający Urzędowi Pracy w Berlinie, wydał nakaz oznakowania gwiazdą Dawida w kolorze żółtym żydowskich pracowników przymusowych.

Continue reading
Grafika do podcastu historycznego w ramach projektu "Ślad pokoleń". Niebieskie litery na białym tle tytułu "Berta, Mina i Selma. Żydowskie kobiety przedwojennego Bytomia". Archiwalne zdjęcie kobiet w nakryciach głowy z książkami lub modlitewnikami.

Podcast historyczny „Berta, Mina i Selma. Żydowskie kobiety przedwojennego Bytomia”

Z jednej strony skromne, czasami zdawałoby się schowane, a nawet wycofane z pewnych sfer życia publicznego, z drugiej zaś strony niezwykle opiekuńcze i zaangażowane, głównie w działania o charakterze społecznym i dobroczynnym. Jakie więc były żydowskie kobiety Bytomia? Zapraszamy Państwa do wysłuchania szóstego nagrania z serii podcastów historycznych pt. „Berta,

Continue reading
Grafika do promocji podcastu historycznego w ramach projektu "Ślad pokoleń". Niebieskie litery tytułu "Na odrzwiach domu. Mezuza i klaf" na białym tle. Fragment zdjęcia mężczyzny kaligrafującego litery hebrajskie.

Podcast historyczny „Na odrzwiach domu. Mezuza i klaf”

W Żydowskim Domu Modlitwy w Bytomiu leżały w pudełku, jedna obok drugiej, te wiekowe i te bardziej nowoczesne, wykonane z tworzywa sztucznego – mezuzy. Być może miały zostać dopiero przytwierdzone do odrzwi domów, a być może zostały stamtąd zdjęte i trafiły do pudełka jedna po drugiej. Dziś trudno dociec losów

Continue reading
Grafika wektorowa do promocji podcastu historycznego w ramach projektu "Ślad pokoleń". Niebieskie litery na białym tle. Fragment archiwalnego plakatu zapowiadającego koncert Bronisława Hubermana – jednego z najwybitniejszych skrzypków-wirtuozów pierwszej połowy XX wieku.

Podcast historyczny „Jedyny taki koncert. Co łączy Bronisława Hubermana z Bytomiem?”

Któż nie kojarzy nazwiska pochodzącego z Częstochowy Bronisława Hubermana – jednego z najwybitniejszych skrzypków-wirtuozów pierwszej połowy XX wieku, a zarazem najbardziej oddanego popularyzatora utworów skrzypcowych Karola Szymanowskiego? To jednak nie tylko muzyk o międzynarodowej sławie, jak zwykło się go postrzegać i klasyfikować, lecz także polityk, pisarz, pedagog, organizator życia artystycznego,

Continue reading
Grafika do podcastu historycznego w ramach projektu "Ślad pokoleń". Niebieskie litery na białym tle. Porcelanowa popielniczka z napisem "Louis Taterka"

Podcast historyczny „Richterowie i Taterkowie. W poszukiwaniu więzów rodzinnych i śladów pamięci”

Bytom to fascynujące miasto z wielowiekową historią, usytuowane na pograniczu kultur, języków i tradycji. Od wieków żyli w nim obok siebie przedstawiciele kilku religii, w tym Żydzi. Ich aktywność społeczną odzwierciedlały liczne stowarzyszenia i organizacje o charakterze oświatowym, pomocowym czy charytatywnym. Ta historia rozpoczyna się od Fischela Richtera, który urodził

Continue reading
Grafika do podcastu historycznego w ramach projektu "Ślad pokoleń". Niebieskie litery na białym tle. Zdjęcie rabina bytomskiej synagogi Maxa Kopsteina.

Podcast historyczny „Wartość tkwi w różnorodności. Bytomscy rabini”

Bytom to fascynujące miasto z wielowiekową historią, usytuowane na pograniczu kultur, języków i tradycji. Od wieków żyli w nim obok siebie przedstawiciele kilku religii, w tym Żydzi. Ich aktywność społeczną odzwierciedlały liczne stowarzyszenia i organizacje o charakterze oświatowym, pomocowym czy charytatywnym. Niekiedy odnosi się wrażenie, że w Bytomiu krzyżowały się

Continue reading