Młoda góralka w towarzystwie dwóch mężczyzn lejących ją wodą. Czarno-białe zdjęcie przedstawiające zwyczaj lania wodą czyli śmiergus wielkanocny. Fotografia wykonana w Istebnej, fot. L. Malicki.

Poniedziałek Wielkanocny

Najbardziej rozpowszechnionym zwyczajem praktykowanym w Poniedziałek Wielkanocny jest tzw. śmigus-dyngus, czyli oblewanie dziewcząt wodą. Obrzędowe polewanie miało znaczenie magiczne i agrarne: „zobowiązywało” przyrodę, aby sprzyjała ludziom i ich pracy na roli. Z czasem zwyczaj nabrał również charakteru społecznego, stając się oficjalnym początkiem „zolyt” – w niektórych regionach wierzono, że każda

Continue reading
Starszy mężczyzna i kobieta klęczący na ziemi podczas zwyczaju wkładania krzyżyków w ziemię, aby spowodować urodzaj i uchronić pole przed gradem. Zdjęcie wykonane w Zawadzkiem w latach 30. XX wieku

Niedziela Wielkanocna

Najuroczyściej przez chrześcijan obchodzonym oraz najstarszym (od II wieku) świętem jest Wielkanoc. Wczesnym rankiem w Wielką Niedzielę wierni udawali się na mszę rezurekcyjną. Po przyjściu z kościoła zasiadano do wspólnego stołu, aby zjeść po długim poście „święcone”. Przestrzegano, aby wszystkie pokarmy poświęcone w kościele były zjedzone. Resztki dawano krowom, natomiast

Continue reading
Ręce kobiety wykonującej pisankę. Czarno-białe zdjęcie wykonane w Mysłowicach w 1957 roku.

Święcenie potraw wielkanocnych w Wielką Sobotę

Zwyczaj „święcenia jadła” w okresie wielkanocnym jest znany w Europie od co najmniej VIII wieku. W średniowieczu uroczystość ta odbywała się w niedzielę, ale z czasem została przeniesiona na Wielką Sobotę, a w niektórych regionach na Wielki Piątek. Badacze kultury nie są zgodni co do występowania zwyczaju święcenia żywności na

Continue reading
Scena biblijna. Drzeworyt Albrechta Dürera, „Pojmanie Chrystusa”

Drzeworyty Albrechta Dürera

Teksty Nowego Testamentu stanowiły inspirację artystyczną już od czasów późnego antyku. Zwizualizowanie zawartych w nim treści częstokroć było jedynym czytelnym dla wszystkich wiernych przekazem nasyconym dodatkowo ładunkiem twórczej ekspresji. Do najczęściej podejmowanych przez sztukę wydarzeń opisanych w Ewangelii należy pasja, czyli świadectwo ostatnich dni z życia Chrystusa – od uroczystego

Continue reading
Scena biblijna: Jezus i 12 apostołów w trakcie wieczerzy. Drzeworyt Albrechta Dürera, „Ostatnia wieczerza”.

Albrecht Dürer, „Ostatnia Wieczerza”, 1510

Uroczystości wielkoczwartkowe to pamiątka ostatniej wieczerzy poprzedzającej zbawcze dzieło Chrystusa, związane z Jego śmiercią i zmartwychwstaniem. Fragment Biblii opisujący owo wydarzenie wielokrotnie inspirował artystów różnych epok. Do najbardziej znanych wizualizacji motywu bezsprzecznie należy fresk Leonarda da Vinci, wykonany w refektarzu klasztoru Dominikanów przy bazylice Santa Maria delle Grazie w Mediolanie. Równie

Continue reading
Grafika promująca wystawę „Górnośląskie kroszonki 2020”

Startuje XXXI edycja konkursu „Górnośląskie kroszonki” [regulamin]

Jajko to źródło wszelkiego życia i początku wszechrzeczy, jest jednym z najstarszych symboli w obrzędowości różnych kultur. Stanowiło ono element praktyk i rytuałów, mających na celu wzmocnienie sił witalnych. Używane w magii i lecznictwie, wykorzystywano je do oczyszczenia i ochrony człowieka przed złem, było lekarstwem na chorobę, urok, chroniło przed

Continue reading