Szkice kompozycyjne odwołujące się do istotnych wydarzeń historycznych, takich jak Unia Lubelska, rysunki postaci króla Zygmunta Augusta, jego żony Barbary Radziwiłłówny czy królewskiego błazna Stańczyka, szkice do przedstawień związanych z osobą króla Jana Kazimierza, akwarelowy szkic fragmentu polichromii kościoła Mariackiego w Krakowie oraz szkicownik mistrza Jana – to wszystko znajduje się na nowej wystawie Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu pt. „Jan Matejko. Prace ze zbiorów MGB”. Na spotkanie z artystą zapraszamy od 21 kwietnia do 30 lipca 2023 r. Na ekspozycji prezentowanej w ramach cyklu „Mała galeria” można zobaczyć prace wykonane na podłożu papierowym. Wystawa to doskonała okazja, żeby poznać warsztat plastyczny twórcy „Bitwy pod Grunwaldem”. Rysunek w tym okresie zyskuje zupełnie inną pozycję. Nie pełni już roli służebnej roli wobec malarstwa, ale stanowi autonomiczne dzieło sztuki – mówi Agnieszka Bartków, kuratorka ekspozycji. W roku poświęconym wybitnemu polskiemu artyście chcemy zaprezentować obiekty, które znajdują się w kolekcji MGB. Pokazujemy Matejkę zupełnie innego, zaskakującego. Nasza muzealna kolekcja rysunków artysty prezentuje jego warsztat pracy. Na podstawie tych szkiców zgromadzonych na ekspozycji możemy prześledzić, w jaki sposób dochodziło do wielkich realizacji spektakularnych obrazów właśnie poprzez dziesiątki rysunków i szkiców – mówi Iwona Mohl, dyrektor Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. W 2023 roku przypadają dwie rocznice związane z postacią Jana Matejki. To 185. rocznica urodzin i 130. rocznica jego śmierci.

Oprowadzania kuratorskie po ekspozycji odbędą się w sobotę 13 maja (Noc Muzeów) oraz 21 maja 2023 r. Ekspozycja wpisuje się w cykl wydarzeń wystawienniczych „Mała galeria”. Jest to cykl wystaw kameralnych, na których prezentujemy niewielką ilość prac pod względem ilościowym, ale niezwykle ważną dla twórczości artysty i całej historii sztuki – mówi Agnieszka Bartków.

Jan Matejko urodził się i zmarł w Krakowie, w mieście tym spędził również większość swojego życia. Dość wcześnie, bo już na etapie studiów artystycznych, sprecyzował charakter własnej twórczości, większość prac poświęcając istotnym postaciom i wydarzeniom historycznym. W zakresie tym miał zarówno swoich sprzymierzeńców, jak i krytyków, zarzucających artyście mijanie się z prawdą historyczną. Jako zagorzały dokumentalista pamiątek przeszłości, obok najbardziej znanych realizacji malarskich, stworzył pokaźną liczbę rysunków, w których między innymi uwieczniał zabytki architektury ukochanego miasta. Jednocześnie wskazuje się na ogromne zasługi Matejki w zakresie prac konserwatorskich na rzecz ratowania zabytkowych budowli.

Interesującą grupę prac Jana Matejki stanowią również projekty realizowane na potrzeby dekoracji wnętrz obiektów sakralnych. Na wystawie prezentujemy koncepcję fragmentu polichromii do prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie z przedstawieniem anioła trzymającego wstęgę. W ostatecznych działaniach wewnątrz świątyni, wymagających ogromnego nakładu pracy, schorowany Matejko uzyskał wsparcie swoich uczniów, między innymi Józefa Mehoffera i Stanisława Wyspiańskiego. W przestrzeni wystawy pojawia się także projekt do ikonostasu cerkwi św. Norberta w Krakowie ze sceną pokłonu Trzech Króli. 

Wyjątkowym obiektem na ekspozycji jest z pewnością szkicownik artysty zawierający krótkie notatki oraz zbiór rysunków – między innymi szkice architektoniczne oraz studia postaci. Dopełnieniem zaś serii prac rysunkowych jest prezentowana realizacja malarska artysty z przedstawieniem Wita Stwosza w wieku dziecięcym. Obraz powstał w 1855 roku, a więc w czasie, kiedy Matejko jako siedemnastoletni student kontynuował jeszcze artystyczną edukację.

Wystawie towarzyszą muzealne lekcje przygotowane przez Dział Edukacji MGB. 

czas trwania: 21 kwietnia – 30 lipca 2023
miejsce: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu
kurator: Agnieszka Bartków
wstęp: w cenie biletu na wystawę czasową