Prezentacja często nieoczywistej, niczym rzadkie rzemiosło czy nieczęsta sztuka, i niedocenianej profesji. Specyfika pracy preparatorów pokazana przez ich dzieła – dermoplasty ptaków, modele płazów, gadów czy grzybów. Po raz kolejny podejmujemy trudny i kontrowersyjny temat preparowania martwych zwierząt, a dokładniej: mistrzostwa w tej dziedzinie – dziedzinie w naszym mniemaniu bardziej sztuki niż rzemiosła.
Ta niewielka wystawa jest próbą pokazania, czym jest mistrzostwo preparacji i czemu służy. Z całej gamy zagadnień wybraliśmy te najistotniejsze: edukację i naukę. Tak jak bez dowodów trudno jest w procesie poszlakowym udowodnić przestępstwo, tak bez liczących setki milionów eksponatów zbiorów przyrodniczych w muzeach i instytutach naukowych całego świata postęp wiedzy byłby utrudniony czy wręcz niemożliwy. Chcemy pokazać, że muzealnictwo przyrodnicze ewoluuje, że sposoby pozyskiwania eksponatów stosowane w XVIII–XIX w. czy nawet jeszcze pod koniec XX wieku są obecnie nie do przyjęcia. Aby bowiem zgromadzić materiały naukowe, dowody lub eksponaty edukacyjne, nie trzeba zabijać celowo. Śmierć zwierząt, czy tego chcemy czy nie, jest jednak wszechobecna i nieunikniona. Giną, rozbijając się o linie wysokiego napięcia, o samoloty, pod kołami samochodów i pociągów. Takie okazy trafiają do nas, do Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, dzięki olbrzymiej rzeszy naszych przyjaciół z różnych organizacji i stowarzyszeń przyrodniczych, ale także od jednostek, osób, którym przyroda nie jest obojętna, którzy, rozumiejąc wagę edukacji, doceniają w niej niepoślednią rolę zwierząt w ich „drugim życiu”. Historia muzealnictwa, a zwłaszcza wystawiennictwa, pokazała na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci, że aby edukacja proekologiczna była skuteczna, musi posługiwać się prawdą. Żadne zdjęcia, makiety czy modele nie wywołają tylu emocji – zarówno negatywnych, jak i pozytywnych – nie sprowokują tylu pytań, jak dermoplasty spreparowanych, niegdyś żywych zwierząt. Obecnie najbardziej zagorzali orędownicy ochrony przyrody czy jej poszczególnych elementów, np. wilków, posługują się w procesie uświadamiania i edukacji prawdziwymi artefaktami związanymi z gatunkami, które starają się chronić. Czym bowiem byłaby wystawa impresjonistów bez oryginałów prac Moneta, Renoira, Sisleya, Gierymskiego i Pankiewicza, zastąpionych jedynie kopiami czy wizualizacjami 3D? Kto z Państwa, mając do wyboru wizytę w Luwrze z ponadczasowym dziełem Leonarda da Vinci, wybierze oglądanie Mony Lisy na reprodukcji w albumie? Przekonanym do sztuki preparacji zwierząt przedstawiamy mistrzowskie prace z wielotysięcznych zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu oraz krótkie historie związane z najciekawszymi eksponatami. W nieprzekonanych chcemy wzbudzić refleksję i choćby niewielkie wątpliwości…
Podczas wystawy prezentowane są dokonania niepodważalnych mistrzów w dziedzinie preparacji: Ottona Natorpa, Edwarda Hanzla i Andrzeja Imiołczyka. Postaci te są doskonale znane osobom zainteresowanym sztuką taksydermii, zaś tym, którym jeszcze obca jest ta dziedzina, z pewnością zaimponuje kunszt wykonanych przez mistrzów eksponatów.
relacja zdjęciowa z otwarcia wystawy
czas trwania: 19 września 2018–3 lutego 2019
miejsce: pl. Jana III Sobieskiego 2
kuratorzy: dr Roland Dobosz, Andrzej Imiołczyk, dr Jacek Betleja, dr Piotr Cempulik
fot. W. Szołtys