Do grona takich twórców jak Piotr Michałowski, Józef Brandt, Jacek Malczewski czy bracia Gierymscy, których obrazy można podziwiać w Muzeum Górnośląskim, dołączył niedawno kolejny artysta – Roman Kochanowski. Znany głównie z nastrojowych pejzaży, w naszej Galerii Malarstwa Polskiego daje się poznać jako znamienity portrecista – autor Portretu kobiety w białej chustce z około 1915 roku.

Kolekcja malarstwa polskiego Muzeum Górnośląskiego do 1945 roku jest jedną z najcenniejszych w zbiorach naszej placówki. Na wystawie stałej prezentowanych jest 146 dzieł z tego okresu.

Efektem konsekwentnie realizowanego programu rozwoju kolekcji jest reprezentatywny dla polskiego malarstwa wybór prac najwybitniejszych artystów, doskonale obrazujący ewolucję malarskich nurtów, form stylistycznych i indywidualności w polskiej sztuce XIX wieku i pierwszej połowy XX wieku.

Portret chłopki w białej chustce Romana Kochanowskiego został zakupiony w warszawskim Domu Aukcyjnym Okna Sztuki 31 maja 2016 r. za kwotę 12 000 złotych. Doskonale uzupełnia bytomską kolekcję i zarazem stałą wystawę – Galerię Malarstwa Polskiego, gdzie znalazł miejsce wśród innych portretów kobiet z różnych rejonów Europy. Dodać w tym miejscu należy, że jest to pierwszy obraz tego malarza w bytomskich zbiorach.

Kryzys akademii, rozwój technicznych wynalazków Josepha Nicéphore’a Niépce’a oraz Louisa Jasques’a doprowadziły do zmian w hierarchii popularności malarskich tematów, klasyfikując portret na dalszej pozycji. Jednak to nie w zmianach technik reprodukcji należałoby upatrywać twórczych inspiracji autora najnowszego nabytku Muzeum Górnośląskiego. Już pobieżna analiza edukacji artystycznej Romana Kochanowskiego pozwala zrozumieć, skąd w twórczości tego artysty tak duże zamiłowanie do krajobrazów.

Maksymilian Cercha, w którego prywatnej pracowni Kochanowski pobierał pierwsze lekcje rysunku, był jednym z uczniów i kontynuatorów ojca polskiego pejzażu, Jana Nepomucena Głowackiego. Studiując w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, Kochanowski wybrał pracownię Henryka Grabińskiego, którego warsztat kształtował się na Akademii monachijskiej pod czujnym okiem pejzażysty Alberta Zimmermana. Następnie w latach 1875–1881, w okresie wiedeńskim, jako stypendysta wydziału pejzażu odnosił pasmo sukcesów.

Powyższe fakty z biografii artysty upewniają, że martwa natura oraz portret z rzadka były podejmowane przez Kochanowskiego. Te mniej liczne prace stanowią obecnie wyjątkową ofertę na rynku dzieł sztuki i cieszą się zainteresowaniem środowiska kolekcjonerów.

Zakupiony Portret chłopki w białej chustce został wykonany techniką olejną na płótnie naklejonym na deskę. Obraz jest sygnowany w prawym dolnym rogu monogramem „RK”. Zgodnie z manierą artysty portretowana kobieta została ukazana na neutralnym tle, w profilu. Na próżno szukać w grupie portretów pędzla Kochanowskiego prac o psychologicznym charakterze, co znajduje swe potwierdzenie również w prezentowanej pracy. Jej wyjątkowość podkreśla jednak zastosowana monochromatyczna paleta barw, praktycznie niespotykana w twórczości artysty.

Portret chłopki w białej chustce jest zatem nie tylko doskonałym nabytkiem Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, ale i wyjątkowym dziełem w ponad sześćdziesięcioletniej twórczości artysty.

Roman Kochanowski (1857 Kraków – 1945 Freising, Niemcy) – malarz związany głównie z monachijskim środowiskiem artystycznym. Od 1881 r. na stałe mieszkał w Niemczech, chociaż nigdy nie zaprzestał odwiedzać kraju. Autor pejzaży, głównie z okolic Krakowa oraz terenów Bawarii, często ze sztafażem, wykonanych na niewielkich rozmiarów podłożach. Rzadko malował portrety oraz kompozycje florystyczne.

Obraz można oglądać w Galerii Malarstwa Polskiego. 11 września odbędzie się poświęcone mu spotkanie, które poprowadzi Agnieszka Bartków (wstęp wolny).

Na zdjęciu: Roman Kochanowski, Portret chłopki w białej chustce, ok. 1915, olej, płótno naklejone na deskę