Już 27 marca zapraszamy na wykład o czeskim artyście znanym całej współczesnej Europie, ale niekoniecznie nam. A tym ciekawsza będzie tutaj informacja, że Jiří Kolař pierwszą wystawę w Polsce miał właśnie w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu w 1995 roku.

Postać to szalenie ciekawa – poeta oraz artysta-plastyk. Ze słowa pisanego zrezygnował na rzecz przekazu plastycznego, ale podobnie jak jego awangardowa poezja łamała schematy przekraczając granice surrealizmu i dadaizmu, tak i jego prace plastyczne są równie oryginalne. Nazywał je rolażami, kolażami czy prolażami.

W czym tkwi nowatorstwo i absolutna oryginalność jego dzieł? „Weź reprodukcję ulubionego dzieła sztuki i rozerwij ją na pół, a następnie sklej z powrotem zwykłą taśmą. Przekonasz się, że reprodukcja nie straciła wiele ze swojego pierwotnego wyglądu, i że – gdy wpatrzeć się w nią uważniej – zyskała pewną dodatkową jakość, stała się w pełni twoja, ponieważ sposobu, w jaki ją rozerwałeś, nie da się powtórzyć idealnie tak samo. Pamiętaj jednak, że nawet rozdzierania, przebijania, gniecenia, bazgrania, przypalania trzeba się wpierw nauczyć…” – napisał. Podstawowymi materiałami Jiříego Kolařa były papier, klej i nożyczki. W poezji rozbijał schematy, docierał do ich granic, a w efekcie i tak uznał, że alfabet ogranicza język. Odszedł od języka poezji do języka sztuki z powodów politycznych.

Omawiana podczas marcowego spotkania książka nosi tytuł „Naoczny świadek. Dziennik z roku 1949”. Łączy w sobie obie dziedziny: literaturę i sztukę. Ten zapis jest świadectwem pewnej epoki, w której Polacy uczestniczyli na równi ze swoimi sąsiadami. Epoki socrealizmu. Zatem dzieje czeskiego artysty uwikłanego w teraźniejszość lat 50. nie są odrębne od dziejów polskich artystów. Niewielu się to udało, ale nieliczni stając w opozycji do socrealizmu zmienili swoją rzekomą klęskę
w realny sukces. Jiří Kolař zostawił nam swoją znakomitą zasadę: „[…] w naszych czasach, w epoce fotografii, kina, telewizji, wszystkiego, co sztuczne i zaledwie projektowane – powinniśmy przestrzegać zasady »wiedzieć, w jaki sposób patrzeć«, w równym stopniu jak »wiedzieć, w jaki sposób słuchać«”.

kiedy? 27 marca 2024 (środa), godz. 17.00
gdzie? Centrum Edukacji, pl. Jana III Sobieskiego 2
kto prowadzi? Jolanta Zaczkowska
wstęp? 2 zł