Jeżeli myślicie o przyszłym roku, warto ująć w tych rozmyśleniach KALENDARZ! Stare bytomskie pocztówki was rozbawią, świątecznie nastroją i pokolorują świat. Odrobina melancholii również nie zaszkodzi. To nie tylko gratka dla fanów lokalnej historii, lecz także niezwykła podróż w bytomską przeszłość. W świat, który, jak się zdaje, był niezwykle barwny i energiczny. Pełen zmian, ale i miłości do małej ojczyzny, jaką Bytom zawsze stanowił dla swoich mieszkańców. Jak wiecie, historia fascynuje, historia nas otacza. A jakże przyjemne jest zerknięcie w przeszłość przy jednoczesnym planowaniu przyszłorocznych wakacji i weekendowych eskapad… Zawieśmy zatem kalendarz w widocznym miejscu, aby zatrzymać się na moment, spojrzeć na stare pocztówki i nieco powzdychać.

Co znajdziecie na stronach kalendarza? Ponownie motywem przewodnim są pocztówki z widokami Bytomia. Tym razem te najstarsze, głównie z przełomu XIX i XX wieku, naznaczone dyskretnym urokiem „fin de siècle” w rodzimym (co bynajmniej nie znaczy prowincjonalnym) wydaniu. Powtarzalności motywów, którymi (z małymi wyjątkami) nieomal do znudzenia są widoki najelegantszych miejskich ulic i gmachów, towarzyszy rozmaitość form i pomysłów plastycznych. Najstarsze, wydawane techniką litografii, oprócz urody detalu zdobniczego zdumiewają wiernością rysunkowego odwzorowania miejskich widoków. Korespondencję mają wypisaną na stronie przedniej – z tyłu pocztówek bowiem, aż do 1905 roku, było miejsce wyłącznie na adres.

Równie charakterystyczne i tylko odrobinę młodsze są kartki, w których w barwne tło wmontowywano „okienka” z niewielkimi czarno-białymi lub kolorowanymi fotografiami. W tej grupie wyróżnia się „przemysłowa” pocztówka z hutnikiem, prezentująca widok huty „Julia”, późniejszego „Bobrka”. Wydawcy niekiedy szli „na skróty”: ta sama pocztówka ze zmienioną fotografią mogła być wydawana w wielu miastach (jak np. w przypadku kartki z wierszykiem o najpiękniejszych dziewczętach z Bytomia).

Z czasem fotografia wyparła nieomal całkowicie zdobnictwo, zajmując niepodzielnie całą powierzchnię pocztówki. Nadal chętnie ją kolorowano, choć równie często pozostawiano w czerni i bieli, czego przykładem jest nieco młodsza od pozostałych kartka okolicznościowa upamiętniająca przelot nad Bytomiem sterowca. Niekiedy zdjęcie zastępował malowany pejzaż. Ten rodzaj pocztówek w naszym kalendarzu reprezentuje nacechowana sentymentalizmem kartka z chłopcem pasącym kozy na tle huty. I nic dziwnego – miała bowiem zachęcać emigrantów z Górnego Śląska do głosowania w plebiscycie z 1921 roku.

W jakiej cenie? 15 zł
Jaki format? 42 cm x 30 cm
Gdzie nabyć? kasy Muzeum Górnośląskiego przy pl. J. III Sobieskiego 2 i ul. W. Korfantego 34 oraz ONLINE
Kiedy nabyć? Jak najszybciej!

STYCZEŃ: Pocztówka upamiętniająca przelot nad Bytomiem sterowca LZ 127 „Graf Zeppelin” 17 października 1929 roku.
LUTY: Widok na ulicę Dworcową w kierunku Boulevard (dziś plac T. Kościuszki), wydana około 1918 roku.
MARZEC: „Najpiękniejsze dziewczęta na Śląsku są, jak wiadomo, w Bytomiu” – widok na plac Cesarski (niem. Kaiserplatz, dziś plac gen. W. Sikorskiego), wysłana z Bytomia w 1908 roku.
KWIECIEŃ: Widok na Boulevard (dziś pl. T. Kościuszki) od strony ulicy Gliwickiej, początek XX wieku.
MAJ: Pocztówka z motylem, w skrzydła wmontowane widoki na Boulevard (dziś pl. T. Kościuszki) oraz Teatr Miejski (obecnie Opera Śląska), wysłana w 1904 roku.
CZERWIEC: Widok na hutę „Julia” (późniejszą hutę „Bobrek”) w Bobrku. Pocztówka wydana około 1920 roku.
LIPIEC: Teatr Miejski (obecnie Opera Śląska) na przełomie lat 20. i 30. XX wieku.
SIERPIEŃ: Widok na restaurację „Zameczek Leśny” (niem. Waldschloss) w Dąbrowie Miejskiej, pocztówka wysłana z Bytomia w 1906 roku.
WRZESIEŃ: Cesarski urząd pocztowy u zbiegu ulicy Dworcowej i Boulevard (dziś plac T. Kościuszki), początek XX wieku.
PAŹDZIERNIK: Gmach starostwa powiatowego (dziś Muzeum Górnośląskie) wzniesiony w 1898 roku, widok z początku XX wieku.
LISTOPAD: Pozdrowienia z Bobrka (widok na hutę „Julia” w Bobrku).
GRUDZIEŃ: Widoki Bytomia w zimowej szacie. Panorama od strony południowej, gmach ratusza, poczty, kościoła pw. Wniebowzięcia NMP oraz królewskiego gimnazjum (obecnie szkoła muzyczna). Pocztówka z przełomu XIX i XX wieku.