Dinozaury wszędzie! Co to będzie, co to będzie? Już w sobotę 13 maja nasze Muzeum przemieni się w prawdziwy Park Jurajski! A to wszystko za sprawą kolejnej Nocy Muzeów, której motywem przewodnim będzie „Prehistoryczna noc”. W tę muzealną noc przygotujemy dla Was specjalny pokaz prezentujący najstarsze narzędzia krzemienne oraz JEDYNE w Europie narzędzie wykonane z ciosa młodego mamuta. Zabytek, którego wiek szacowany jest na ponad 40 tysięcy lat, będzie prezentowany wyłącznie w tę jedną noc! Ważnym elementem aranżacji będzie także fragment obozowiska paleolitycznego – rekonstrukcja paleniska, szczątki kostne megafauny plejstoceńskiej, tj. mamutów i nosorożców włochatych, oraz samo miejsce produkcji narzędzi krzemiennych. Nie zabraknie także wykładów czy oprowadzań, podczas których poznamy m.in. zwierzyniec goszczący na bytomskich elewacjach, owady żyjące za czasów dinozaurów czy… „ptasie dinozaury”. Odpowiemy sobie także na pytanie: skąd tak właściwie wzięło się zwierzę? Natomiast najmłodszych zapraszamy do wzięcia udziału w DINOwarsztatach. W czasie zajęć każdy młody miłośnik dinozaurów zmieni swój strój w stylizację rodem z Parku Jurajskiego lub zaprojektuje własną torbę z motywami prehistorycznymi. Zapraszamy 13 maja od godziny 18.00. Tej nocy nie pozwolimy Wam się nudzić!

Program „Prehistorycznej nocy w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu”

13 maja 2023 (sobota), godz. 18.00–24.00

Budynek przy ul. Wojciecha Korfantego 34

18.00 / Inauguracja Nocy Muzeów / dyrektor Iwona Mohl

wystawa czasowa Od Darwina do banku DNA. Przyroda w Muzeum

18.00–24.00 / Z zębem czasu. Historia najstarszych narzędzi człowieka pierwotnego w zbiorach MGB / specjalna część ekspozycji

18.30 / Przez ewolucję z Darwinem / oprowadzanie prowadzi dr Roland Dobosz

19.30 / Z zębem czasu. Historia najstarszych narzędzi człowieka pierwotnego w zbiorach MGB / oprowadzanie prowadzi Beata Badura

W przestrzeni ekspozycyjnej Od Darwina do banku DNA. Przyroda w Muzeum zostanie udostępniona specjalna część wystawy prezentująca najstarsze narzędzia krzemienne ze zbiorów Działu Archeologii oraz unikatowe, jedyne w Europie narzędzie wykonane z ciosa młodego mamuta ze zbiorów Działu Przyrody. Zabytek, którego wiek na podstawie analogii szacowany jest na ponad 40 tysięcy lat, będzie prezentowany wyłącznie w tę jedną noc, także na ekranie telewizora jako grafika 3D. Ważnym elementem aranżacji będzie ponadto fragment obozowiska paleolitycznego – rekonstrukcja paleniska, szczątki kostne megafauny plejstoceńskiej, tj. mamutów i nosorożców włochatych, oraz miejsce produkcji narzędzi krzemiennych.

sala 203

18.00–24.00 / Śląskie dinozaury / miniwystawa obiektów paleontologicznych z Instytutu Biologii Uniwersytetu Opolskiego

Na tegoroczną Noc Muzeów do Bytomia zjadą się śląskie dinozaury! Nie chodzi bynajmniej o kultowe kapele rockowe, a o skamieniałości ze znanego na całym świecie górnotriasowego stanowiska paleontologicznego w Krasiejowie na Opolszczyźnie. Dzięki współpracy naszego Muzeum z Instytutem Biologii Uniwersytetu Opolskiego stało się możliwe wypożyczenie i wyeksponowanie niezwykle atrakcyjnych obiektów paleontologicznych, do obejrzenia których serdecznie zapraszamy. 

wystawa czasowa W sakiewce i w portfelu. Z dziejów pieniądza dawnego i współczesnego

19.00–19.30 / A jeśli nie moneta, to co? / oprowadzanie prowadzi dr Agata Bryłka-Jesionek

Dzieje pieniądza w różnej formie sięgają starożytności, czasów, kiedy zaistniała potrzeba wymiany handlowej. Rolę pieniądza nie zawsze spełniały monety, w minionych wiekach odgrywały ją także płacidła (niemonetarne środki płatnicze), banknoty czy też bony towarowe.

W czasie oprowadzania kuratorskiego po wystawie numizmatycznej będzie można zapoznać się z różnorodnością przedmiotów niewykonanych z kruszcu szlachetnego i posiadających wartość symboliczną, którymi posługiwano się w trakcie transakcji handlowych. Postaramy odpowiedzieć sobie na pytanie: czy zawsze mieściły się one w sakiewce i w portfelu?  

wystawa Ślad pokoleń. Od synagogi do Żydowskiego Domu Modlitwy w Bytomiu

21.30–22.30 / Symbolika w judaikach / oprowadzanie prowadzi dr Joanna Lusek

Skrawek kartki z kilkoma pospiesznie skreślonymi zdaniami, książka o pożółkłych kartkach, fragment modlitwy i śpiew kantora dźwięczący w uszach czy po prostu zwyczajny przedmiot codziennego użytku – sentymentalna pamiątka, przypominająca tych, którzy odeszli, ale również tych, którzy są wśród nas. Każdą historię – miejsc, rzeczy i ludzi z nimi związanych – składamy z fragmentów wspomnień zachowanych w pamięci oraz wiedzy, którą czerpiemy z materiałów archiwalnych, dokumentów i pamiątek. 

Podczas oprowadzania kuratorskiego po wystawie Ślad pokoleń. Od synagogi do Żydowskiego Domu Modlitwy w Bytomiu punktem wyjścia dla rozważań na temat symboli i symboliki w kulturze żydowskiej będą prezentowane na ekspozycji obiekty związane z jednostkowymi historiami bytomskich Żydów – rodzin, które zamieszkiwały w mieście od pokoleń, dla tych, dla których Bytom stał się po II wojnie światowej miejscem docelowym, ale także dla tych, których los związał z Bytomiem tylko na chwilę, dla których stał się przystankiem w ich dalszej drodze.

Sala G.G. Gorczyckiego

20.00–21.00 / Zwierzyniec na elewacji. Zoomorficzne detale bytomskiej architektury / wykład prowadzi Maciej Droń

Spoglądają na nas z bytomskich budowli. Zaklęte w kamień, beznamiętnym wzrokiem śledzą życie miasta. Dzielą jego losy – cierpliwie niszczeją na słońcu i deszczu lub znikają wraz z domami, na których zamieszkiwały. Niekiedy pięknieją wraz z kamienicą, ujawniając nagle skrytą przez dziesięciolecia pod patyną sadzy i brudu urodę. Lwy, orły, smoki, gryfy, węże, koty, wiewiórki, sowy, motyle i wiele innych prawdziwych i fantastycznych istot. Kamienny zwierzyniec Bytomia. Jak trafiły na bytomskie elewacje? Czy są wyłącznie świadectwem estetycznych upodobań inwestorów i budowniczych, a może znaczą coś więcej? Jak zmieniały się wraz ze stylami architektonicznymi?

O tym, jakie istoty zamieszkują bytomski kamienny zwierzyniec, o symbolice motywów zoomorficznych, a także o tym, jak mają się do swoich zwierzęcych pierwowzorów, opowie i pokaże podczas tegorocznej Nocy Muzeów pracownik Działu Historii Maciej Droń.

22.00–23.30 / Skąd się bierze zwierzę? / wykład prowadzi Marek Ryś

Życie na Ziemi nie pojawiło się wczoraj. Ani nawet przedwczoraj. Starożytne zwierzęta kojarzą się nam z dinozaurami i mamutami. Co bardziej zainteresowani wskażą jeszcze trylobity. Tymczasem życie ma prawie tyle lat co nasza planeta! Właściwie nie było takiego okresu w dziejach, poza samym początkiem, gdy nic żywego na niej nie było. Skąd jednak się ono wzięło? Jak doszło do tego, że pojawiło się to, co dla życia niezbędne – woda i powietrze? A czy krokodyle pochodzą od dinozaurów? Na te i inne pytania spróbujemy odpowiedzieć na naszym wykładzie, podczas którego przeprawimy się przez dzieje życia od powstania wszechświata do współczesności.

Ogród muzealny

18.15–19.15 / Żywa prehistoria / warsztaty pszczelarskie prowadzą dr Waldemar Żyła i Marek Kulawik – „Moje pszczoły”

Podczas warsztatów poznamy owady, które… żyły za czasów dinozaurów. Dowiemy się wielu ciekawych rzeczy o pszczołach, a najodważniejsi będą mogli wraz z pszczelarzem zajrzeć do wnętrza ula. Uwaga: osoby biorące udział w warsztatach nie mogą używać silnych perfum i preparatów na bazie alkoholu. Pszczółki tego nie lubią i szczerze Wam o tym powiedzą.

Gmach główny przy pl. Jana III Sobieskiego 2

Piętro pierwsze

wystawa czasowa Jan Matejko. Prace ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu

18.30–19.00 / Zanim powstanie obraz / oprowadzanie prowadzi Agnieszka Bartków

Jan Matejko już na etapie studiów artystycznych sprecyzował charakter własnej twórczości, większość prac poświęcając istotnym postaciom i wydarzeniom historycznym. W zakresie tym miał zarówno swoich sprzymierzeńców, jak i krytyków, zarzucających artyście mijanie się z prawdą historyczną. Jako zagorzały dokumentalista pamiątek przeszłości, obok najbardziej znanych realizacji malarskich, stworzył pokaźną liczbę rysunków, w których między innymi uwieczniał zabytki architektury ukochanego miasta. Jednocześnie położył ogromne zasługi Matejki w zakresie prac konserwatorskich na rzecz ratowania zabytkowych budowli. Eksponowane na wystawie prace ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu to niezwykle interesujący zespół dzieł ukazujących proces przygotowań kompozycyjnych, a także potwierdzenie wrażliwości artysty wobec dekoracji wnętrz zabytkowych obiektów sakralnych.

wystawa stała Przyroda Górnego Śląska

19.00–20.00 / Żywa prehistoria – ptaki / oprowadzanie prowadzi dr Jacek Betleja

Aż do ostatnich dziesięcioleci XX wieku naukowcy spierali się, czy we współcześnie żyjących gatunkach możemy odnaleźć potomków dinozaurów. Jak się okazało, ten zaszczyt przypada… ptakom, nazywanym dziś „ptasimi dinozaurami”, które to wyewoluowały ze swoich „terapodzich” przodków w okresie jury. Zapraszamy na spacer po wystawie, podczas którego dowiemy się wielu ciekawych informacji dotyczących ptaków na Śląsku.

Kącik średniowieczny

18.00–18.30 / Bestie z kafli rodem / wykład prowadzi Ewelina Imiołczyk

Kafle – z pozoru zwyczajne przedmioty z wypalonej gliny o różnorodnych formach, wzorach i kolorystyce. Stworzone do celów użytkowych, z czasem stały się ozdobnym elementem wnętrz mieszkalnych. Rozbudowana ikonografia kafli odzwierciadlała status, poglądy i upodobania właścicieli. Zdarzało się, że najpiękniejsze okazy były przedmiotem pożądania dostępnym tylko dla wybranych. Przedstawienia realnych zwierząt oraz fantastycznych stworów i hybryd pojawiają się również na kaflach piecowych. Wizerunki te często w zabawny dla nas sposób odzwierciedlają rozbudowaną kulturę naszych przodków. To właśnie zwierzęta mniej lub bardziej znane oraz przedziwne mityczne stworzenia o rozbudowanym znaczeniem symbolicznym staną się przedmiotem naszych zainteresowań w trakcie Nocy Muzeów. 

Piętro drugie

wystawa stała Z życia ludu śląskiego XIX-XX wieku

22.00–23.00 / Śląska demonologia dla odważnych / zajęcia prowadzi Magdalena Pospieszałowska

Wszyscy kochają opowieści, które choć odrobinę napawają nas strachem, traktując o różnej maści upiorach, zmorach i innych przedziwnych i tajemniczych stworzeniach żyjących wokół nas. Uwielbiali je także nasi pradziadkowie. Nocne spotkanie udowodni, że nauka o regionie nie musi być nudna. Porozmawiamy o tym, jak wyglądało dawniej życie na Górnym Śląsku, jakich zasad trzeba było przestrzegać oraz dlaczego podania wierzeniowe są tak ważne dla kształtowania tożsamości. Pretekstem do rozmowy będą historie o różnego rodzaju stworach, potworach i demonach, które dawniej zaludniały śląskie ziemie. Kim była południca lub mamuna i co mówiły o świecie? Czy na pewno zniknęły? Zapraszamy na zajęcia, na których najmłodsi dowiedzą się, dlaczego tak bardzo lubimy się bać oraz czego (i dlaczego) bali się nasi przodkowie na Śląsku.

Piętro trzecie

Galeria Malarstwa Polskiego

19.30–20.00 / Detektywi sztuki / oprowadzanie prowadzą Martyna Wiecha, Katarzyna Waloszek i Grzegorz Serwoński

W czasie oprowadzania po Galerii Malarstwa Polskiego odkryjemy sekrety obrazów i przyjrzymy się temu, czego nie widać na pierwszy rzut oka. Co skrywają warstwy farby? Czy na odwrocie artysta mógł zostawić ciekawą notatkę? Jakie informacje o przeszłości obiektu można poznać za pomocą różnorakich badań? Na te i inne pytania odpowiedzą pracownicy Działu Sztuki i Działu Konserwacji.

21.30 / Malarskie zgadywanki z niespodzianką / prowadzi Iwona Mohl 

wystawa czasowa Jacek Sienicki. Wszystkie te rzeczy, które muszę mieć obok siebie

21.00–22.00 / Zabawa z prehistorią / zajęcia prowadzi Helena Kisielewska

Jak wyglądały zwierzęta w zamierzchłej przeszłości? Jak bardzo różniły się od tych żyjących współcześnie? Skąd pochodzi nasza wiedza dotycząca ich wyglądu? Dzięki popularnej rozrywce, jaką jest układanie puzzli, postaramy się znaleźć odpowiedzi na te pytania. Zapraszamy Was w fascynującą podróż do świata prehistorycznych zwierząt! 

Piętro czwarte

wystawa specjalna Skarby śląskiej szafy (wstęp płatny)

20.00–21.00 / Rozbarski strój codzienny i odświętny – różnice i podobieństwa / oprowadzanie prowadzą Anna Grabińska-Szczęśniak, Daria Misiak i Anna Jurczyk

Jakla, purpurka, merinka – to dzisiaj zapomniane słowa, które dla naszych śląskich prababek były miarą ich statusu materialnego i wyznacznikami tożsamości.

Strój rozbarski, przez wielu kojarzony z pożółkłymi fotografiami z albumów naszych przodków, dziś przeżywa swój renesans. Młodzi projektanci mody tworzą kolekcje inspirowane zdobieniami strojów ludowych naszego regionu, motywy etno wykorzystywane są jako nowoczesny design na ubraniach, torbach, naczyniach czy przedmiotach gospodarstwa domowego. To pokazuje, że tradycja ta wciąż żyje. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż odświętne stroje ludowe ubierane są na większe uroczystości także współcześnie, np. w dzielnicy Bytomia Rozbarku czy w sąsiednim Radzionkowie.

Na wystawie przez cały wieczór będzie możliwość przymierzenia stroju rozbarskiego.

Centrum Edukacji

18.15–19.15 i 19.30–20.30 / Dawno temu w Bytomiu – dinodizajn* / warsztaty prowadzą Magdalena Pospieszałowska i Cecylia Jańczuk / wstęp 14 zł

Czy w legendach możemy znaleźć prawdę o prehistorycznych czasach? Czy Bytom zawsze był w tym samym miejscu na Ziemi? I jakie stwory można było w jego miejscu spotkać dawno, dawno temu? W trakcie zajęć dowiemy się nie tylko tego, ale i o wiele więcej! Będzie też okazja, żeby stworzyć własne, oryginalne torby z przedstawieniami stworzeń, które wszyscy lubią: dinozaurów! A zatem jeśli chcesz mieć swojego własnego pomocnego dinusia, noszącego wszystko, czego potrzebujesz przy sobie, przyjdź na zajęcia i stwórz go z nami!

18.15–19.15 i 19.30–20.30 / Kamuflaż na dinozaura – warsztaty projektowania strojów rodem z Jurassic Park* / warsztaty prowadzą Marek Ryś i Anna Rak / wstęp 14 zł

Nasza prehistoryczna noc w Muzeum obfitować będzie w wiele niesamowitych zdarzeń i sytuacji. Aby się do nich przygotować i nie dać się zaskoczyć „duchowi czasu”, proponujemy udział w warsztatach, dzięki którym każdy będzie mógł się zamienić w (niemal) prawdziwego dinozaura i śmiało wkroczyć w świat sprzed milionów lat. Będzie nam potrzebna do tego wyobraźnia, nożyczki, odrobina kleju i drobne wsparcie naszych edukatorów. Stworzymy specjalne kostiumy, które chociaż skromne, zmienią Was nie do poznania w prehistoryczne jaszczury. Tak zamaskowani będziecie mogli śmiało wkroczyć w świat prehistorycznych atrakcji przygotowanych w naszym Muzeum.

* Przedsprzedaż biletów w kasie głównej muzeum. Więcej informacji: 32 281 82 94, w. 127