W przestrzeni Galerii Malarstwa Polskiego, wśród ponad stu prac wybitnych reprezentantów rodzimego malarstwa, prezentujemy nowy obraz. To dziecięcy portret Wita Stwosza namalowany ręką siedemnastoletniego Jana Matejki. Artysta wielokrotnie powracał do przedstawień  tego cenionego rzeźbiarza,  malarza i rytownika. Eksponowany obraz jest pierwszą realizacją z całej serii wizerunków tej postaci.

Tematyka historyczna związana z dziejami kraju, ale również ta lokalna, odwołująca się do istotnych wydarzeń i osób biorących w nich udział, zdominowała twórczość Matejki. Postać Wita Stwosza, który w Krakowie zamieszkał w 1477 roku, a przede wszystkim jego działalność artystyczna, z pewnością były dla Jana Matejki przedmiotem prac badawczych i kontemplacji w trakcie spacerów po ukochanym mieście. Zapewne stanowiły one również źródło niekończących się inspiracji dla młodego twórcy, który w 1855 roku, a więc w czasie powstania pracy „Wit Stwosz jako dziecko”, kontynuował jeszcze artystyczną edukację.   

Prezentowana praca przedstawia Wita Stwosza opierającego się o książki, trzymającego w dłoni niewielki nożyk – narzędzie pracy rzeźbiarza. W tle widoczny jest fragment ołtarza z umieszczoną postacią ukrzyżowanego Chrystusa. Praca ta być może odwołuje się do objawiającego się już w dzieciństwie wielkiego talentu artysty z Norymbergii, co nie było obce również autorowi obrazu. Warto przypomnieć, że sam Matejko w szeregi studentów krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych wstąpił w wieku czternastu lat, posiadając już sprecyzowaną wizję własnej pracy twórczej.

Obraz wielokrotnie zmieniał swojego właściciela. Przez Matejkę został podarowany dr. S. Kopczyńskiemu, być może jako honorarium za opiekę medyczną. Przez kolejne dziesięciolecia znajdował się w kolekcjach prywatnych. Do wybuchu II wojny światowej wielokrotnie prezentowano go na ekspozycjach, a na kolejne niemalże osiemdziesiąt lat zniknął z obszaru wystawiennictwa.

Muzeum Górnośląskie w Bytomiu posiada w swoich zbiorach rysunki autorstwa Jana Matejki, a także szkicownik artysty. Prace te prezentowane były w ramach pokazów czasowych. Obecnie eksponowany obraz to jedyne działo tego artysty, jakie znalazło się w przestrzeni wystawy stałej.