Wystawa „Ślad pokoleń. Od synagogi do Żydowskiego Domu Modlitwy w Bytomiu” otwarta!

Wystawa „Ślad pokoleń. Od synagogi do Żydowskiego Domu Modlitwy w Bytomiu” otwarta! Jej oś tworzą artefakty związane z historią społeczności żydowskiej w Bytomiu. Urzędnicy, pracownicy zakładów przemysłowych, kupcy i rzemieślnicy, członkowie miejskiego samorządu czy grona określanego mianem establishmentu, a wśród nich członkowie wielu towarzystw, donatorzy fundacji stypendialnych czy inicjatorzy przedsięwzięć o charakterze oświatowym i charytatywnym – wszyscy pozostawili ślad swojej obecności w wielowiekowym społeczno-gospodarczym życiu Bytomia. Żydzi migrowali, osiedlali się i pozostawali w tym mieście, tworząc przestrzeń dla życia sacrum i profanum.

W uroczystym otwarciu wystawy wzięli udział m.in. Konsul Generalny Niemiec Hans Jörg Neumann, Andrea Perlt, dyrektor Oberschlesisches Landesmuseum w Ratingen, Sebastian Wladarz, prezes Stiftung Haus Oberschlesien w Ratingen, Włodzimierz Kac z Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Katowicach oraz prelegenci i uczestnicy biorący udział w konferencji „Ślad pokoleń. Żydowskie dziedzictwo kulturowe w Polsce”.

Na wystawie „Ślad pokoleń. Od synagogi do Żydowskiego Domu Modlitwy w Bytomiu”  nie brakuje odniesień do najdramatyczniejszych kart historii XX wieku, ze wskazaniem na ów moment przejścia między okresem względnego spokoju a wojny i Zagłady, od czasu wykluczenia Żydów z życia społecznego w latach 30. poprzez „noc kryształową” po wybuch II wojny światowej, która stanowiła kres pewnej epoki – funkcjonowania społeczności żydowskiej w realiach państwa niemieckiego. Żydzi wrócili do Bytomia po wojnie, nie pozostawili niedokończonej historii. Byli wśród nich ci, którzy przetrwali w obozach koncentracyjnych i obozach pracy, nieliczni przedwojenni żydowscy mieszkańcy Bytomia, jak również Żydzi przesiedlani z przedwojennych Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej. Wspólnie, na nowo, budowali swoje życie i odbudowywali miasto. Miejsce synagogi zajął Żydowski Dom Modlitwy w Bytomiu. Dla wielu z nich Bytom stanowił tylko przystanek w dalszej drodze do Palestyny (Izraela), krajów Europy Zachodniej czy Stanów Zjednoczonych, dla innych pozostał domem na całe życie.

Na nowej ekspozycji Muzeum Górnośląskiego prezentowane są m.in. aron ha-kodesz, bima, pulpit kantora, parochet, drobne przedmioty związane z żydowską obyczajowością i historią bytomskiej gminy żydowskiej (świeczniki, mezuzy, tałesy, lampki pamięci czy pieczątki gminy) oraz, co warte podkreślenia, woluminy z przełomu wieków w językach hebrajskim i jidysz, opatrzone m.in. wpisami i pieczęciami własnościowymi, a także notatkami ich właścicieli.

Większość spośród prezentowanych artefaktów pochodzi ze zlikwidowanego Żydowskiego Domu Modlitwy w Bytomiu. W 2017 r. zostały przekazane Muzeum Górnośląskiemu w darze przez Gminę Wyznaniową Żydowską w Katowicach.