Gołąb, jednorożec, jeleń, pelikan, syrena, orzeł czy żubr – kafle z motywami zoomorficznymi zdobią przestrzeń wystawy „Ludzie i bestie z kafli rodem”. Wśród eksponatów można znaleźć także ceramiczne kafle z wizerunkami Adama i Ewy oraz przedstawieniami świętych (Jezusa Chrystusa, św. Jerzego, św. Olafa). Inną kategorię stanowią wypalone w glinie płytki o tematyce figuratywnej, przedstawiające portrety osób świeckich, m.in. Ferdynanda I Habsburga i Anny Jagiellonki, Sulejmana Wspaniałego w towarzystwie damy, młodzieńca pod arkadami czy rycerza z damą dworu.
Kafle to z pozoru zwyczajne przedmioty z wypalonej gliny o różnorodnych formach, wzorach i kolorystyce. Stworzone do celów użytkowych, z czasem stały się ozdobnym elementem wnętrz mieszkalnych. Rozbudowana ikonografia kafli odzwierciadlała status, poglądy i upodobania właścicieli. Zdarzało się, że najpiękniejsze okazy były przedmiotem pożądania dostępnym tylko dla wybranych (czytaj: bogatych). Otwartą dzisiaj (17 listopada 2023 r.) wystawę będzie można zwiedzać do 2 czerwca 2024 r. Ekspozycji towarzyszy bogato ilustrowana, pięknie wydana publikacja.
Na przygotowywanej przez Dział Archeologii MGB wystawie czasowej zaprezentowane zostały wybrane kafle piecowe z przedstawieniami ludzi i bestii – zwierząt mniej lub bardziej znanych oraz przedziwnych mitycznych stworzeń. Wizerunki te często w zabawny dla nas sposób odzwierciedlają rozbudowaną kulturę naszych przodków. Zobaczymy na nich zarówno bestie, jak i rozmaite potwory, przywodzące na myśl najgorsze koszmary. Przyjrzymy się ukazanym na nich zabawnym hybrydom, syrenom o podwójnych ogonach czy jednorożcom. Na wystawie można również „spojrzeć w twarz” ludziom z dawnych epok, obejrzeć stroje bogato przyodzianych dworzan i dam dworu, zobaczyć eleganckie nakrycia głowy czy piękne fryzury. „Najstarsze kafle prezentowane na wystawie pochodzą z drugiej połowy XIV wieku, najmłodsze – z XVII wieku. Tę datę uznano za graniczną, co ma związek z XVIII-wieczną zmianą w konstrukcji pieców kaflowych, które do spalania zaczęły używać węgla kamiennego” – mówi kuratorka wystawy Ewelina Imiołczyk.
Zaprezentowana kolekcja kafli, pochodzących przede wszystkim ze zbiorów własnych MGB, ale też z innych placówek muzealnych, stanowi ciekawy przyczynek do poznania bogatej kultury średniowiecza i czasów nowożytnych. „Ekspozycja nie skupia się na procesie wytwarzania kafli i ich technologicznej obróbki, tylko na ich przekazie ikonograficznym. Na tej podstawie możemy odtworzyć dużą liczbę motywów wykorzystywanych do ozdoby kafli, co z kolei obrazuje bogatą kulturę średniowiecza i renesansu” – dodaje kuratorka.
Wystawie będą towarzyszyć oprowadzania kuratorskie oraz warsztaty dla dzieci i dorosłych. Na oprowadzanie po ekspozycji zapraszamy 17 grudnia 2023 r.
fot. Klara Puzoń
czas trwania: 17 listopada 2023 – 2 czerwca 2024
miejsce: pl. Jana III Sobieskiego 2, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu
kurator: Ewelina Imiołczyk
wstęp: w cenie biletu na wystawę czasową
