Kafle. Z pozoru zwyczajne przedmioty z wypalonej gliny o różnorodnych formach, wzorach i kolorystyce. Stworzone do celów użytkowych, z czasem stały się ozdobnym elementem wnętrz mieszkalnych. Rozbudowana ikonografia kafli odzwierciadlała status, poglądy i upodobania właścicieli. Zdarzało się, że najpiękniejsze okazy były przedmiotem pożądania dostępnym tylko dla wybranych (czytaj: bogatych).

Pierwsze kafle w XI wieku zaczęli wytwarzać garncarze na terenach współczesnej Francji i Szwajcarii. W XV wieku w związku z coraz lepszą technologią budowania pieców nastąpił rozwój kaflarstwa – zyskało ono popularność niemal w całej Europie północnej i środkowej. Do czasów dzisiejszych kompletnych kafli gotyckich i renesansowych zachowało się jednak niewiele. Zabytki te, mimo że dość często występują w materiale archeologicznym, trafiają do opracowania w postaci małych kawałków. Dopiero żmudna praca badaczy pozwala odkryć niezwykłe treści pierwotnie na nich zawarte. Z tego też powodu nawet drobne fragmenty kafli warte są uwagi i godne są wyeksponowania.

Na przygotowywanej przez Dział Archeologii MGB wystawie czasowej prezentowane są wybrane kafle piecowe z przedstawieniami ludzi i bestii – zwierząt mniej lub bardziej znanych oraz przedziwnych mitycznych stworzeń. Wizerunki te często w zabawny dla nas sposób odzwierciedlają rozbudowaną kulturę naszych przodków. Zobaczyć na nich można zarówno bestie, jak i rozmaite potwory, przywodzące na myśl najgorsze koszmary. Podczas oprowadzania przyjrzymy się ukazanym na nich zabawnym hybrydom, syrenom o podwójnych ogonach czy jednorożcom. Na wystawie można również „spojrzeć w twarz” ludziom z dawnych epok, obejrzeć stroje bogato przyodzianych dworzan i dam dworu, zobaczyć eleganckie nakrycia głowy czy piękne fryzury.

Zaprezentowana kolekcja kafli, pochodzących przede wszystkim ze zbiorów własnych, ale też z innych placówek muzealnych, stanowi ciekawy przyczynek do poznania bogatej kultury średniowiecza i czasów nowożytnych.

Wystawie tej towarzyszyć będą inne wydarzenia – oprowadzania kuratorskie czy warsztaty dla dzieci i dorosłych.

czas trwania: 17 listopada 2023 – 2 czerwca 2024
miejsce: pl. Jana III Sobieskiego 2, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu
kurator: Ewelina Imiołczyk 
wstęp: w cenie biletu na wystawę czasową

Publikacja towarzysząca wystawie 

fot. Klara Puzoń