Jajko to symbol odradzającego się życia i płodności – wierzono, że jaja zapewniają trwanie świata. Zwyczaj ich dekorowania był znany już w starożytności. Farbowane łupinami cebuli zabezpieczały przed złymi mocami, a barwione młodym żytem przynosiły szczęście. Dziś, gdy pogańskie wierzenia i ludowe prawidła straciły na znaczeniu, malowane jajka są ozdobą wiosennego stołu, a dla chrześcijan – znakiem Zmartwychwstania. Pisanki w poszczególnych regionach otrzymały odmienne nazwy (wydmuszki, kraszanki, a na Śląsku kroszonki), utrwaliły się też różne tradycje ich zdobienia. Najstarsza na Słowiańszczyźnie jest technika batikowa, polegająca na nanoszeniu na jajko wzoru za pomocą gorącego wosku. Na Śląsku największą popularnością cieszy się zaś technika rytownicza – zabarwione jajko zdobi się, wydrapując na nim dekoracje. Pisanki okleja się rdzeniem sitowia, płatkami bzu, słomką bądź trawi kwasem.
Wystawa jest podsumowaniem już XXIX edycji konkursu na najpiękniejsze kroszonki w województwie śląskim. Zgłoszenia do konkursu przyjmowano od 3 do 6 marca 2018 roku. W tegorocznej edycji konkursu łącznie wzięło udział 55 uczestników, w tym 15 debiutantów; najmłodszy uczestnik ma 22 lata, a najstarszy – 85. Oceny i wyboru najlepszych ze zgłoszonych prac dokonało jury w składzie: Maria Lipa-Kuczyńska – etnograf, Przewodnicząca jury, Ewelina Pieczka – etnograf (Muzeum Miejskie w Rudzie Śląskiej), Anna Grabińska-Szczęśniak – etnograf (Muzeum Górnośląskie), Małgorzata Kłych – etnograf (Muzeum Górnośląskie), Helena Kisielewska – historyk sztuki (Muzeum Górnośląskie). Prace oceniano w czterech kategoriach (według metod zdobienia): techniką rytowniczą (drapane), techniką batikową (pisane woskiem), innymi tradycyjnymi technikami (np. oklejane) i nowatorskimi technikami zdobienia. Głównymi kryteriami oceny prac były walory artystyczne i estetyczne oraz – w pierwszych trzech kategoriach – zachowanie tradycyjnych technik i wzorów zdobienia.
data: 15 kwietnia 2018 (niedziela), godz. 16.00
miejsce: ul. W. Korfantego 34
prowadzi: Małgorzata Kłych
wstęp z biletem na wystawy czasowe
wydarzenia towarzyszące wystawie czasowej „Górnośląskie kroszonki 2018”:
oprowadzania z kuratorem:
18 marca (niedziela), godz. 14.00 – prowadzi Urszula Batko (wstęp w cenie biletu na wystawy czasowe)
15 kwietnia (niedziela), godz. 16.00 – prowadzi Małgorzata Kłych (wstęp w cenie biletu na wystawy czasowe)
wykład Jolanty Zaczkowskiej:
Wielkanocne dekoracje domu wczoraj i dziś (21 marca, środa, godz. 17.00–18.00)