Skrawek kartki z kilkoma pospiesznie skreślonymi zdaniami, książka o pożółkłych kartkach, fragment modlitwy i śpiew kantora dźwięczący w uszach czy po prostu zwyczajny przedmiot codziennego użytku – sentymentalna pamiątka, przypominająca tych, którzy odeszli, ale również tych, którzy są wśród nas. Każda historia – miejsca, artefaktu oraz ludzi z nimi związanych – składa się z fragmentów wspomnień zachowanych w pamięci oraz wiedzy, która czerpana jest z materiałów archiwalnych, dokumentów czy rodzinnych pamiątek.

Czas, miejsca, ludzie, przedmioty – w tych czterech słowach zamyka się sens i koncepcja wystawy „Ślad pokoleń. Od synagogi do Żydowskiego Domu Modlitwy w Bytomiu”. Historia zbiorowości i losów jednostkowych stanowi punkt wyjścia dla dogłębnej próby ich poznania poprzez sięganie do kontekstów historycznych, politycznych, kulturoznawczych czy obrzędowych. Historia miejsc i ludzi przedstawiona została przez szereg zachowanych w zbiorach Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu obiektów (artefaktów), które ukazują ciąg związków przyczynowo-skutkowych trwania społeczności żydowskiej w tym miejscu, od czasów największej prosperity miasta, poczynając od II połowy XIX wieku, z uwzględnieniem dramatycznych momentów, takich jak systematyczne wykluczanie Żydów z życia społecznego w latach 30. XX wieku, „Polen-Aktion”, „noc kryształowa”, wreszcie wybuch II wojny światowej i jej koniec, aż po moment powrotu i ponownego osiedlania się Żydów w Bytomiu – tej nielicznej grupy Żydów niemieckich, ale również Żydów polskich, w dużej mierze przesiedlonych z przedwojennych Kresów Wschodnich II RP.

Na wystawie prezentowane są m.in. aron ha-kodesz, bima, pulpit kantora, parochet, drobne przedmioty użyteczności codziennej i obrzędowej (pieczątki, świeczniki, mezuzy, tality, lampki pamięci), związane z żydowską obyczajowością i historią bytomskiej gminy żydowskiej oraz, co warte podkreślenia, woluminy z przełomu wieków w językach hebrajskim i jidysz, opatrzone wpisami i pieczęciami własnościowymi, a także notatkami ich właścicieli.

kiedy? 17 września 2023 (niedziela), godz. 12.30
gdzie? ul. Wojciecha Korfantego 34
kto prowadzi? dr Joanna Lusek
wstęp? wolny

Oprowadzanie odbędzie się w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa 2023.