W 2023 roku obchodzimy dwie rocznice związane z postacią tego jednego z najbardziej rozpoznawalnych polskich artystów. To 185. rocznica urodzin Jana Matejki i 130. rocznica jego śmierci. Obecny rok został więc ogłoszony rokiem tego twórcy.

Jan Matejko urodził się i zmarł w Krakowie, w mieście tym spędził również większość swojego życia. Dość wcześnie, bo już na etapie studiów artystycznych, sprecyzował charakter własnej twórczości, większość prac poświęcając istotnym postaciom i wydarzeniom historycznym. W zakresie tym miał zarówno swoich sprzymierzeńców, jak i krytyków, zarzucających artyście mijanie się z prawdą historyczną. Jako zagorzały dokumentalista pamiątek przeszłości, obok najbardziej znanych realizacji malarskich, stworzył pokaźną liczbę rysunków, w których między innymi uwieczniał zabytki architektury ukochanego miasta. Jednocześnie wskazuje się na ogromne zasługi Matejki w zakresie prac konserwatorskich na rzecz ratowania zabytkowych budowli.

Wśród eksponowanych na wystawie prac pojawią się szkice kompozycyjne odwołujące się do istotnych wydarzeń historycznych, takich jak zawarcie porozumienia pomiędzy Królestwem Polskim a Wielkim Księstwem Litewskim w 1569 roku w Lublinie, szkice postaci króla Zygmunta Augusta i jego żony Barbary Radziwiłłówny, akwarelowe studium portretowe oraz szkice do przedstawień związanych z postacią króla Jana Kazimierza.

Interesującą grupę prac Jana Matejki stanowią również projekty realizowane na potrzeby dekoracji wnętrz obiektów sakralnych. Na wystawie zaprezentowana zostanie koncepcja fragmentu polichromii do prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie z przedstawieniem anioła trzymającego wstęgę. W ostatecznych działaniach wewnątrz świątyni, wymagających ogromnego nakładu pracy, schorowany Matejko uzyskał wsparcie swoich uczniów, między innymi Józefa Mehoffera i Stanisława Wyspiańskiego. W przestrzeni wystawy pojawi się także projekt do ikonostasu cerkwi św. Norberta w Krakowie ze sceną pokłonu Trzech Króli.

Wyjątkowym obiektem na ekspozycji będzie z pewnością szkicownik artysty zawierający krótkie notatki oraz zbiór rysunków – między innymi szkice architektoniczne oraz studia postaci. Dopełnieniem zaś serii prac rysunkowych będzie prezentowana realizacja malarska artysty z przedstawieniem Wita Stwosza w wieku dziecięcym. Obraz powstał w 1855 roku, a więc w czasie, kiedy Matejko jako siedemnastoletni student kontynuował jeszcze artystyczną edukację.

kiedy? 16 lipca 2023 (niedziela), godz. 12.30
gdzie? pl. Jana III Sobieskiego 2
kto prowadzi? Agnieszka Bartków
wstęp? w cenie biletu na wystawę czasową