Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w konferencji naukowej dotyczącej XIX-wiecznego odlewnictwa artystycznego i użytkowego Europy Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wpływów pruskich. Głównym założeniem wydarzenia jest pozyskanie wiedzy na ten temat. Sympozjum odbędzie się 6 marca 2025 roku w Muzeum Górnośląskim. 

Konferencja jest częścią projektu, u podstaw którego leży wystawa „Alchemia epoki przemysłu. XIX-wieczne odlewnictwo artystyczne ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu”. W zbiorach muzeum, będącego jednocześnie organizatorem konferencji, dominującymi artefaktami w zakresie rzemiosła artystycznego pozostają wyroby żeliwne Królewskiej Odlewni Żelaza w Gliwicach, powstałej w 1796 roku w znacznej mierze dzięki osobie Fryderyka Wilhelma von Redena – ojca rewolucji przemysłowej na Górnym Śląsku. Huta gliwicka jako jedyna w tym czasie na Śląsku posiadała wytwórnię wyrobów artystycznych. Była też jedną z trzech odlewni państwowych – obok ulokowanych w Berlinie oraz Sayn – między którymi regularnie zachodziły zarówno wymiana kadry pracowniczej, jak i, co ważniejsze, przepływ wzorów wielu rodzajów odlewów.

XIX wiek to także okres bujnego rozkwitu prywatnych inicjatyw mających na celu produkcję żeliwnego odlewnictwa artystycznego. W owym czasie odnotowano istnienie takich odlewni jak E.G. Zimmermanna w Hanau oraz całego szeregu zakładów berlińskich: giserni Siméona Pierre’a Devaranne’a, Johanna Conrada Geissa, Alberta Antona Mevesa czy C.A. Schwana. Znaki towarowe widniejące na wielu zabytkach ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu nakazują wspomnieć również o hutach w Mägdesprung am Harz, Lauchhammer, Wasseralfingen czy wreszcie hucie Halberg (Hälbergerhütte). Wszystkie łączy fakt posiadania w ofercie wyrobów o profilu artystycznym oraz użytkowym.

Opłata dla biernych uczestników spotkania wynosi 10 zł.

Prelegentów nie obowiązuje opłata konferencyjna.

Organizatorzy konferencji przewidują wydanie publikacji stanowiącej zbiór wygłoszonych przez prelegentów referatów.

Program konferencji:

8.30–9.00 – rejestracja uczestników

9.00–9.15 – rozpoczęcie konferencji

9.15–9.45 – dr hab. inż. Dariusz Bartocha, prof. PŚ, dr hab. inż. Aldona Garbacz-Klempka, prof. AGH, Jak odlać biżuterię żeliwną?

9.45–10.30 – Józef Tomasz Juros, Królewska Huta Malapane w Ozimku kuźnią technologii i kadr odlewnictwa artystycznego w Prusach i w Polsce na przełomie XVIII i XIX wieku

10.30–11.00 – dr Adam Frużyński, Królewska Odlewnia Żelaza w Gliwicach w świetle planów i rysunków Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu

11.00–11.30 – przerwa

11.30–12.00 – prof. dr hab. Irma Kozina, Śpiący lew z pomnika nagrobnego Gerharda Scharnhorsta na cmentarzu wojskowym w Berlinie

12.00–12.30 – dr inż. Joanna Nowicka, Historia XIX-wiecznego odlewnictwa artystycznego i użytkowego Europy Środkowej – kluczowe aspekty edukacyjne dla studentów ekonomii i zarządzania

12.30–13.00 – dr inż. Czesław Baron, Specjalna metoda formowania w „sztuczkach”

13.00–13.45 – przerwa

13.45–14.15 – dr Magdalena Mikrut-Majeranek, Żeliwo na salonach, czyli rzecz o tym, jak królowa Luiza Pruska spopularyzowała nietypową biżuterię

14.15–14.45 – dr Piotr Rygus, Górnośląscy producenci odlewów przemysłowych w latach 90. XIX wieku – prezentacja branży

14.45–15.15 – dr Karol Kubicki, Pomnik(i) króla Prus Fryderyka II Wielkiego autorstwa Eduarda Uhlenhutha na Górnym Śląsku

15.15–15.35 – Helena Kisielewska, Recepcja antyku w XIX wieku na wybranych przykładach odlewnictwa artystycznego ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu

15.35–16.00 – panel dyskusyjny, zakończenie konferencji

Miejsce obrad: Centrum Edukacji, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, pl. Jana III Sobieskiego 2

Świecznik w kształcie kanefory, Królewska Odlewnia Żelaza w Gliwicach, 1. poł. XIX w., odlew żeliwny, montowany, fot. Witalis Szołtys