Jajko to źródło wszelkiego życia i początku wszechrzeczy, jest jednym z najstarszych symboli w obrzędowości różnych kultur. Stanowiło ono element praktyk i rytuałów, mających na celu wzmocnienie sił witalnych. Używane w magii i lecznictwie, wykorzystywano je do oczyszczenia i ochrony człowieka przed złem, było lekarstwem na chorobę, urok, chroniło przed pożarem, zapewniało szczęście, pomyślność i urodzaj.

Zwyczaj malowania jaj narodził się na terenie sumeryjskiej Mezopotamii i rozpowszechnił się w starożytności na całym obszarze śródziemnomorskim. Najstarsze pisanki liczą ponad 5000 lat i pochodzą z terenów Mezopotamii, nieco późniejsze zaś z Egiptu, Persji, Rzymu. Od czasu zaadaptowania symboliki jajka przez chrześcijaństwo odgrywa ono ważną rolę jako symbol zmartwychwstania. Kościół dążył początkowo do rozdzielenia tradycji chrześcijańskiej od obrzędowości pogańskiej, zabroniono więc spożywania jajek w okresie Wielkanocy. Zakaz cofnięto dopiero w XII wieku.

W 2019 roku świętowaliśmy XXX-lecie konkursu „Górnośląskie kroszonki”, na który wpłynęły 53 zestawy prac. Wśród 43 uczestników konkursu mieliśmy 7 debiutantów. Jury oceniło 253 zestawy zdobionych jajek wielkanocnych w 4 kategoriach.

Również w tym roku zapraszamy wszystkich dorosłych twórców do zgłaszania swoich prac w XXXIII edycji konkursu „Górnośląskie kroszonki”. Pamiętajcie, że kroszonka musi być wykonana na naturalnym jajku. Jedna osoba może zgłosić się maksymalnie w dwóch kategoriach – w każdej po 5 zdobionych jajek wielkanocnych. Natomiast debiutanci przynoszą  jedynie po 3 własnoręcznie wykonane kroszonki. Głównymi kryteriami oceny prac są walory artystyczne i estetyczne – w pierwszych trzech kategoriach – oraz zachowanie tradycyjnych technik i wzorów zdobienia.

Prace należy składać w Muzeum Górnośląskim (Dział Etnografii, pl. Jana III Sobieskiego 2, 41-902 Bytom) 3–6 marca 2023 roku (piątek, poniedziałek: 9.00–18.00, sobota, niedziela: 10.00–14.00). Laureatów poznamy 18 marca o godz. 15.00 podczas uroczystego otwarcia wystawy. Podsumowaniem konkursu będzie wystawa, którą będzie można oglądać w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu do 30 kwietnia 2023 roku.

REGULAMIN KONKURSU „GÓRNOŚLĄSKIE KROSZONKI 2023” (PDF)