Pojęcie „Tragedii Górnośląskiej” jest wielowątkowe, trudne do zdefiniowania. Jego cezurę wyznacza umownie „czas pomiędzy”, liczony od wprowadzenia w fazę realizacji planowych ewakuacji ludności cywilnej, więźniów i jeńców wojennych na przełomie 1944 i 1945 roku, przez zaprowadzenie na terenach „wyzwolonych” przez Armię Czerwoną polskiej administracji do budzenia się na powrót życia, w nowej społeczno-politycznej rzeczywistości powojnia.

Bytom nie pozostawał w izolacji – ludzie i miejsca stały się świadkami wydarzeń – licznych aktów przemocy i krzywd, składających się na dramat czasu u progu świata bez wojny. Naznaczony był ewakuacjami, wysiedleniami, tysiącami przypadków internowań, pracą przymusową i deportacjami do ZSRR, które dotknęły ludność autochtoniczną oraz doświadczeniem ekspatriacji osób przybywających na Górny Śląsk z Kresów Wschodnich II RP.

Bytom splótł ich losy – „ludzi stąd i stamtąd” – w poczuciu straty bliskich, miejsca na ziemi czy poczucia bezpieczeństwa. Rok 1945 wyznaczał kres i początek. Osobiste tragedie rodzin zostały wyartykułowane dopiero po przemianach ustrojowych 1989 roku. Wcześniej władze komunistyczne wymazały pamięć o „Tragedii Górnośląskiej”. Współcześnie odzyskana pamięć o ludziach, miejscach i wydarzeniach, których kulminacja nastąpiła w roku 1945, obecna jest w dyskursie społecznym i upamiętniona poprzez świadectwa, znaki i miejsca pamięci stanowi istotny element tożsamości regionalnej.

Przygotowywany przez muzeum projekt pt. „Bytom 1945. Miejsca – Ludzie – Wydarzenia” obejmuje cykl wydarzeń, a wśród nich wydanie mapy, na której spotkanie serdecznie zapraszamy. 

kiedy? 14 maja 2025 (środa), godz. 16.30
gdzie? Centrum Edukacji, pl. Jana III Sobieskiego 2
kto prowadzi? dr hab. Joanna Lusek