Ułamek sekundy, sekunda, może dwie… Charakterystyczny dźwięk migawki aparatu fotograficznego… Czas zatrzymuje się w miejscu. Po 30 latach od śmierci nieznanego fotografa Paula Rothera wyruszamy w niezwykłą podróż jego śladami – podróż z aparatem w ręku przez Śląsk lat 20. i 30. ubiegłego wieku.
Paul Rother z zawodu był kowalem, pracował przez wiele lat w kuźni kopalni „Hohenzollern” (później: „Szombierki”). Był człowiekiem o różnorodnych zainteresowaniach. Pasjonował się historią, astronomią, geologią, uprawiał turystykę pieszą. W sposób skrupulatny rejestrował, studiował i dokumentował świat. Wykorzystywał w tym celu aparat fotograficzny.
Zachowany zbiór jego fotografii liczy około 400 zdjęć znajdujących się w prywatnych zbiorach rodzin Rother, Nowrot i Żyła. Ukazują one piękno śląskich krajobrazów i architektury oraz postaci, z intuicyjnym wręcz wyczuciem kompozycji i zmysłem artystycznym. Ujmująca jest w nich estetyka światła, zatrzymana w odcieniach czerni i bieli. Powstałe zdjęcia są świadectwem pasji fotograficznej Paula Rothera – pasji poznawania ludzi i otaczającej ich rzeczywistości.
Paul Rother (1898–1986) urodził się w Orzegowie. Tam uczęszczał do szkoły powszechnej i zawodowej. Z zawodu był kowalem – fachu uczył się, praktykując w Hucie Cynku „Godulla”. W 1918 r. uległ ciężkiemu wypadkowi, co spowodowało, że nie został powołany do służby wojskowej. Po plebiscycie i podziale Górnego Śląska przeniósł się z Orzegowa do Szombierek (wówczas: Schomberg). Początkowo pracował w Kopalni „Gothard”, następnie przez wiele lat w kuźni Kopalni „Hohenzollern” (później: „Szombierki”). W 1945 r. wywieziony został z tysiącami Górnoślązaków do Donbasu. Pracował w kopalni w Irmino. Wrócił w 1948 r. Był mężem i ojcem. Ożenił się w 1922 roku z Viktorią Przezdzięk, mieli pięcioro dzieci. Wieku dorosłego dożyło dwóch synów – Helmut i Georg. Paul Rother spoczywa na cmentarzu w Szombierkach.
Wystawa Z aparatem w ręku. Śląsk oczyma Paula Rothera została przygotowana ze zbiorów prywatnych rodzin Rother i Nowrot oraz ze zbiorów Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu.
Czas trwania wystawy: 14 maja–30 września 2016 r.
Miejsce: gmach przy ul. W. Korfantego 34
Kuratorzy: Maciej Droń, dr Joanna Lusek, Waldemar Żyła
Wydarzenia towarzyszące wystawie:
- 14 maja, godz. 19.00 – wernisaż (w trakcie Nocy Muzeów)
- 31 maja, godz. 17.00 – Wędrówki z Paulem Rotherem (Maciej Droń)
- 5 czerwca, godz. 12.30 – oprowadzanie kuratorskie (Maciej Droń)
- 15 czerwca, godz. 17.00 – Aparaty, aparaty… O historii fotografii słów kilka. Spotkanie poprowadzi Antoni Kreis za Związku Polskich Artystów Fotografików
- 10 lipca, godz. 12.00 – oprowadzanie kuratorskie (dr Joanna Lusek)
- 24 lipca, godz. 12.00 – oprowadzanie kuratorskie (Maciej Droń)
- 25 sierpnia, godz. 12.00 – oprowadzanie kuratorskie (Waldemar Żyła)
- 28 września, godz. 17.00 – Kopalnia Hohenzollern/Szombierki na przełomie XIX i XX wieku. Spotkanie zostało odwołane
Wystawie towarzyszy edycja kolekcjonerska pocztówek z unikatowymi zdjęciami Paula Rothera przedstawiającymi Szombierki i okolice z lat 20-30. ubiegłego wieku. Pocztówki można nabyć w kasach Muzeum Górnośląskiego.
Fotografie Paula Rothera prezentowane są na stronie „Gazety Wyborczej”.
Fot. Paul Rother