Archeologiczne odkrywanie Górnego Śląska. Profesor Jerzy Szydłowski – sylwetka Mistrza

Multanki – najstarszy instrument dęty w Europie

W 2017 roku minęło 20 lat od śmierci wybitnego górnośląskiego archeologa prof. Jerzego Szydłowskiego – jedynego jak dotąd profesora archeologii, który urodził się na Górnym Śląsku (w Rudzie Śląskiej) i przez całe życie zajmował się badaniem pradziejów i wczesnego średniowiecza naszego regionu. Wystawa w Muzeum Górnośląskim przypomina tę jakże ważną, nie tylko dla górnośląskiej archeologii, postać.

Profesor Szydłowski przez niemal dwie dekady związany był z Działem Archeologii Muzeum Górnośląskiego, a następnie z Instytutem Historii Uniwersytetu Śląskiego, gdzie utworzył katedrę archeologii. W 1984 roku objął funkcję kierownika Działu Archeologii w Muzeum Śląskim. Był naukowcem, muzealnikiem, dydaktykiem, autorem ponad 150 publikacji, redaktorem, twórcą ekspozycji muzealnych, społecznikiem, członkiem wielu polskich i zagranicznych stowarzyszeń naukowych, w tym członkiem National Geographic Society. Prowadził badania wykopaliskowe na kilkunastu stanowiskach, między innymi w Bytomiu, Lubomi, Międzyświeciu i Olsztynie koło Częstochowy. Miał świetny kontakt z mediami i z pasją upowszechniał dziedzictwo kulturowe, kładąc nacisk na jego ochronę. Dla wielu pozostaje niedoścignionym mistrzem.

Na ekspozycji pokazane są najciekawsze i najcenniejsze zabytki archeologiczne odkryte przez Jerzego Szydłowskiego oraz dokumenty i zdjęcia archiwalne. Wśród nich znajduje się, stanowiący o ponadregionalnym znaczeniu wystawy, unikatowy, najstarszy w Europie instrument dęty – multanki (fletnia Pana) datowany na 800-550 r. p.n.e., znaleziony w tzw. grobie szamana. Wykonany został z kości owcy lub kozy. Oprócz niego w grobie natrafiono także na kościany amulet. Najmniejszym i jednym z bardziej urokliwych przedmiotów na wystawie jest ozdoba, zwana zawieszką wiaderkowatą sprzed około 1 600 lat. Przypomina ona malutkie wiaderko, a sposób jej wykonania dowodzi, że o bardzo precyzyjnym wykonaniu ówczesnego rękodzieła. Oglądać można też zaskakujące lokalne skarby średniowiecznego Bytomia. Jak chociażby – jedyny tego typu artefakt z Bytomia – XII-wieczna żelazna kłódka odkryta na bytomskim wzgórzu Małgorzatka. Poza tym przedmiotem, z górniczą przeszłością miasta związane jest też inne rzadkie znalezisko – kilkusetletnie żelazne narzędzie, żelozko, odnalezione w okolicy zachodniej pierzei Rynku. Poza wieloma cennymi przedmiotami, służącymi naszym praprzodkom do pracy lub dla ozdoby, na wystawie zaaranżowano, często zupełnie niepozorne, miejsca wykopalisk, w których zostały one odnalezione.

Każde odkrycie ma swoją historię, a każda z nich związana jest z niezwykłym człowiekiem. Dajmy się porwać prawdziwej pasji archeologicznej z Jerzym Szydłowskim!

czas trwania: 21 września 2017–4 marca 2018
miejsce: ul. W. Korfantego 34
kurator: Beata Badura

wydarzenia towarzyszące wystawie czasowej „Archeologiczne odkrywanie Górnego Śląska. Profesor Jerzy Szydłowski – sylwetka Mistrza”:

oprowadzania z kuratorem – prowadzi Beata Badura:
21 stycznia, niedziela, godz. 15.00
4 marca, niedziela, godz. 16.00

Międzynarodowy Dzień Archeologii „Śladami Jerzego Szydłowskiego” – 14 października 2017, godz. 12.00–18.00
(organizatorzy: Muzeum Górnośląskie i SNAP)

Lekcje muzealne „Odkryj w sobie archeologa”

Cykl wykładów, Centrum Edukacji przy pl. Jana III Sobieskiego 2
„Tajemnice Ogrodzieńca”   7 listopada 2017, godz. 16.00, prowadzi: Ewelina Imiołczyk
„Magia archeologii – archeologia magii”   29 listopada 2017, godz. 17.00, prowadzi: Beata Badura
„Warownie Golęszyców” – 21 stycznia 2018, godz. 16.00, prowadzi: Wojciech Kawka

publikacja towarzysząca wystawie czasowej „Archeologiczne odkrywanie Górnego Śląska. Profesor Jerzy Szydłowski – sylwetka Mistrza”